२५ फागुन, काठमाडौं । राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी (राप्रपा) ले भोलि बिहीबार हुने राष्ट्रपति निर्वाचनमा तटस्थ बस्ने निर्णय गरेको छ ।
राष्ट्रपतिका लागि नेपाली कांग्रेसका रामचन्द्र पौडेल र नेकपा एमालेका सुवासचन्द्र नेम्वाङ उम्मेदवार छन् । निर्वाचन अधिकृतको कार्यालयका अनुसार बानेश्वरस्थित संसद भवनमा मतदान केन्द्र बनाइएको छ र, भोलि विहान १० बजेदेखि अपराह्न ३ बजेसम्म मतदान हुनेछ ।
त्यसको अघिल्लो दिन राप्रपा कार्यसम्पादन समितिको बैठकले राष्ट्रपति निर्वाचनमा तटस्थ बस्ने निर्णय गरेको हो । राष्ट्रपति अभिभावकीय र निष्पक्ष संस्था भएको, तर सक्रिय राजनीतिबाट आएको दुबै उम्मेदवाबाट त्यो भूमिका आश गर्न नसकेको बताउँछन्, राप्रपा अध्यक्ष राजेन्द्र लिङ्देन । ‘दुबै उम्मेदवार सक्रिय राजनीतिमा रहनुभएको र एउटा पार्टीबाट प्रतिनिधिसिभामा निर्वाचित भएकाले अभिभावकीय र निष्पक्ष भूमिका परिकल्पना गर्न सकेनौं’, उनले भने ।
राष्ट्रपति निर्वाचनमा राप्रपा निर्णायक होइन । तर तटस्थ बस्ने निर्णयले कांग्रेस उम्मेदवार पौडेललाई राहत दिएको छ भने एमाले उम्मेदवार नेम्वाङको आशा लगभग सकिएको छ ।
राष्ट्रपति निर्वाचनमा संघीय र प्रदेश सांसद मतदाता हुन्छन् । संघीय सांसदको मतभार ७९ र प्रदेश सांसदको ४८ छ । सबै उम्म्ेदवारको मतभार जोड्दा ५२ हजार ७८६ हुन्छ र राष्ट्रपति निर्वाचित हुन बहुमत अर्थात २६ हजार ३९४ मतभार चाहिन्छ ।
कांग्रेस उम्मेदवार पौडेललाई अरु ७ दलको समर्थन छ । माओवादी केन्द्र, जनता समाजवादी पार्टी (जसपा), एकीकृत समाजवादी, जनमत, लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी (लोसपा), नागरिक उन्मुक्ति र राष्ट्रिय जनमोर्चाको समर्थन छ । समर्थक दलहरुसँग भएका सबै सांसदको मत पाउने हो भने पौडेलको पक्षमा बहुमत देखिन्छ ।
नेम्वाङलाई उम्मेदवार बनाएको एमालेसँग १५ हजार २८१ मतभार छ । तर एमाले नेताहरुले कांग्रेसबाहेक सबै दलका शीर्ष नेताहरुलाई भेटेर नेम्वाङलाई समर्थन गर्न आग्रह गरेका थिए । राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) र राप्रपाले समर्थन गरे पौडेललाई समर्थन गरेका दलबाट भोट क्रस गराएर प्रतिस्पर्धा निकट गराउने एमालेको चाहना थियो ।
८ दलका नेताहरु पनि भोट क्रस हुने त्रासमा थिए । गठबन्धनका दलहरुले सांसदहरुलाई भेला गरेर अभिमुखीकरण कार्यक्रम नै गरेका थिए । तर तटस्थ बस्ने राप्रपाको निर्णपछि पौडेललाई राहत भएको छ भने एमाले नेताहरुले आश मारेका छन् । एक नेता भन्छन्, ‘यो निर्णयपछि हाम्रो उम्मेदवारको अनुकल परिणाम आउने सम्भावना सकियो भन्दा हुन्छ ।’
किन तटस्थ बस्यो राप्रपा ?
उम्मेदवारी दर्ताको अघिल्लो दिन १२ फागुनमा बसेको कार्यसम्पादन समितिको बैठकमा वरिष्ठ उपाध्यक्ष रवीन्द्र मिश्र, प्रवक्ता ज्ञानेन्द्र शाही लगायतका नेताहरुले संवैधानिक राजतन्त्रलाई मुद्दा बनाएको पार्टीले राष्ट्रपतिमा मत दिन नमिल्ने बताएका थिए । तर बैटकले राष्ट्रपतिका कुनै उम्मेदवारको प्रस्तावक र समर्थक नबस्ने निर्णय मात्र ग¥यो ।
बुधबार भने एकमतले तटस्थ बस्र्ने निर्णय गर्यो । बैठकमा लिङ्देनले कुनै प्रस्ताव राखेनन् । सबैको धारणा सुने, तटस्थ बस्ने निर्णय गराए । अप्ठेरो अवस्थामा यसरी नै उम्किने उनको शैली छ । ‘अघिल्लो बैठकको परिवेश फरक थियो’, एक पदाधिकारी भन्छन्, ‘आज सर्वसम्मत रुपमा तटस्थ बस्ने निर्णय भएको हो । यो पार्टीको हितमा छ ।’
राप्रपाका नेताहरुका अनुसार पछिल्लो समय राप्रपा एमालेको सहयोगी पार्टी हो भन्ने धारणा बन्दै गएको थियो र, पार्टीका अनौपचारिक छलफलहरुमा त्यो व्यक्त भएका थिए ।
हुन पनि २०७० को चुनावमा पार्टीले कांग्रेससँग सहकार्य गर्दा पनि लिङ्देनले झापामा एमालेसँग सहकार्य गरेका थिए । यो चुनावमा पनि एमाले र राप्रपाबीच केही जिल्लामा तालमेल भएको थियो भने प्रचण्ड सरकारमा राप्रपाको सहभागितामा पनि ओलीको भूमिका थियो । त्यसैले राष्ट्रपति निर्वाचनमा राप्रपा एमालेसँग उभिने अनुमान थियो, एमाले नेताहरुले पनि राप्रपाको साथ पाउने आश गरेका थिए ।
तर तटस्थ बस्ने निर्णयले राप्रपा सधैं एमालेको पक्षमा उभिन्छ भन्ने धारणालाई खण्डन मात्र गरेको छैन, भोलिका लागि नेपाली कांग्रेससँग सहकार्य गर्ने बाटो पनि खुला राखेको एक पदाधिकारी बताउँछन् । ‘हठात बनेको यो समीकरण कति दिन जान्छ भन्न सकिन्न’, ती पदाधिकारी भन्छन्, ‘त्यसैले भोलिका लागि पनि बाटो खुला राखेका हौं ।’
